Söğüt, Sayıştay tarafından yapılan denetimler sonucu hazırlanan ve kamuoyunda tartışmalara konu olan raporla ilgili yazılı bir açıklama yaptı.

Trabzon Büyükşehir Belediyesi’nin yapılan onca uyarıya rağmen dere yatağından otogar inadından vazgeçmediğine dikkat çeken Söğüt, Sayıştay raporlarına göre bu otogarın hep zarar olduğunun altını çizerek şu değerlendirmelerde bulundu:

SAYIŞTAY’A GÖRE; YENİ OTOGAR, HEP ZARAR!

Trabzon’da son 90 yılda meydana gelen sel, heyelan ve taşkınlardan (resmi rakamlara göre) 360 kişinin öldüğü gerçeği gün gibi ortada iken, Trabzon Büyükşehir Belediyesi dere yatağında otogar yapma kararı almış, alınan bu kararın yanlış olduğuna dair yapılan onca itirazlara rağmen, ‘inadım inat, çaldığım düdük’ misali, Ağustos 2020’de ihale yapmıştı.

DERE YATAĞINA TERMİNAL

Derelerin taşması sonucu yaşanan tahribatı en aza indirmek için tedbir alması gereken Trabzon Büyükşehir Belediyesi’nin, bunun tam aksine, 1990 yılında Değirmendere’nin de içinde olduğu derelerin taşması sonucu 45 vatandaşımız hayatını kaybettiği yere otogar yapması, sözün özü ecele davetiyeden başka bir şey değildi.

Trabzon Büyükşehir Belediyesi tüm itiraz ve yaşananlara rağmen, dere yatağına otogar yapma inadını sürdürmüş, -ilk ihalenin iptal olması bir şans olabilirken- Temmuz 2021’de ikinci bir ihale yaparak, otogar inşaatını tekrar başlamıştı.

SAYIŞTAY RAPORU

İnşası devam eden yeni otogarın, insan hayatını hiçe sayarak dere yatağına yapılması bir yana, Sayıştay, yeni otogar için yapılan ihale için kontrol eksikliği, rekabetin önlendiği ve ek mali külfet gibi çok önemli konulara dikkat çekti.

2021 yılı Sayıştay raporları geçtiğimiz günlerde yayınlandı. Trabzon Büyükşehir Belediyesi’ne ait 2021 yılı Sayıştay Raporu’nun Bulgular kısmı 29 başlıktan oluşmuş. Bu bulgulardan biri de (belki en önemlisi), ‘’İhale sürecinde yapılması gereken kontrollerin yapılmaması sonucu idarenin ek mali külfete katlanması, ihale dokümanında öngörülen fiyat dışı unsurların rekabeti engelleyip ihalelere katılımı daraltması’’ başlıklı, yeni otogar ihalesine ait kısmı.

32.209 MİLYON LİRA EK MALİ KÜLFET

Sayıştay Raporu iki konunun altını çizmiş.

Birincisi;

‘’Otogar yapım işi Trabzon Büyükşehir Belediyesi tarafından 18.08.2020 tarihinde ihale edilmiş olup, sözleşme bedelli 56.541.000,00 TL’dir. 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu gereği isteklilerden ihaleye teklif verme aşamasında kesinleşmiş vergi borcu olmadığına dair taahhütname istenmiştir. Sözleşme imzalanmadan önce ihale üzerinde kalan istekliden ilgili mevzuat gereği istenen kesinleşmiş vergi borcu olmadığına dair belgenin doğruluğu ise sadece belge üzerinde yer alan vergi kimlik numarası ve dilekçe numarası bilgileri girilerek Gelir İdaresi Başkanlığı İnternet Vergi Dairesi’nde teyit edilebilecekken, bu görev yerine getirilmemiştir. Sonrasında istekli ile sözleşme imzalanmış olup yapım süreci başlamıştır. Takriben yüzde iki oranında fiziki gerçekleşme mevcut iken, ilgili belgenin sahte olduğu ortaya çıkmıştır. Bu durum üzerine sözleşme 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu gereği idare tarafından feshedilerek yüklenicinin kesin teminatı gelir kaydedilmiştir. Akabinde ilgili yapım işi 14.07.2021 tarihinde tekrar ihale edilmiş, yeni sözleşme bedelli 88.750.000,00 TL olmuştur. Sonuç olarak, ilgili işin takriben yüzde ikisi bitmiş olmasına rağmen, yeni sözleşme bedelinin artması sonucu idarenin ek mali külfete katlandığı görülmüştür.’’

Kısacası; mevzuat gereği ihaleyi alan firmaya ait belgelerin doğruluğu (nasıl oluyorsa) tam olarak kontrol edilmediği için ihale iptal edilmiş, yapılan ikinci ihale birincisinden tam 32.209 milyon (eski parayla trilyon) lira daha yüksek bir bedelle sonuçlanmıştır. İhale bedelinin bu artışı, belediyeye (haliyle vatandaşa) ek külfet doğurmuştur. 

REKABETİ ÖNLEME

İkincisi;

‘’İhale dokümanında öngörülen fiyat dışı unsurların rekabeti engelleyip, ihalelere katılımı daralttığı düşünülmektedir.’’ ‘’Fiyat dışı unsur olarak belirlenen çelik yapılara ait minimum 7.500 ton her çeşit imalat yapmış olması şartının da katılımı daraltacağı ve rekabeti azaltacağı aşikârdır. Zira ilgili işte yapılacak çelik imalat miktarı takriben 1.500 ton iken bunun 5 katı kadar imalat yapmış olma şartı getirmek her türlü izahtan varestedir.’’

Kısacası; ihale şartnamesinde (nedendir bilinmez) rekabeti önleyici ve katılımı daraltıcı uygulama yapılmış, ihaleye daha fazla firmanın katılımının önü kesilmiş, belki de ihalenin daha düşük bir bedelle sonuçlanmasının önü kesilmiştir.

Sayıştay Raporu’nun otogar ihalesi ile ilgili bu bulgusu 5 sayfa sürmüş ve (fazla söze gerek bırakmayacak şekilde) şöyle bitmiş; ‘’ Sonuç olarak; idarenin ihale sürecinde yapması zorunlu olan kontrolleri yapmasının ve ihale dokümanıyla rekabeti engelleyici ve katılımı daraltıcı uygulamalardan vazgeçmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir.’’

Belediye idaresinin aklında bir çakallık mı var, adam/firma kayırma mı var bilemiyoruz ama Sayıştay’ın Trabzon Büyükşehir Belediyesi’ne ait 2021 raporuna göre, belediye idaresinin hatalarından dolayı, vatandaşın emlak vergisi, su faturası gibi ödediği paralardan elde ettiği gelirden 32 milyon 209 bin lirayı heba ettiğini anlıyoruz.  Anladığımızı unutmayacağımızın, takipte kalacağımızın sözünü veriyor, Trabzon ve Trabzonluyu adeta cezalandıran bu yönetim anlayışının suyunun iyice kaynadığının altını çiziyorum.