Trabzon Ortahisar Belediye Meclisi Mayıs ayı toplantıları bugün devam etti. Ortahisar Belediye Meclisinde gündem maddelerine geçilmeden önce TRABRİKAB’ın bünyesinde yapılan Araklı Taşönü Katı Atık Entegre ve Bertaraf Tesisini kuran ve işleten Evra Enerji Genel Müdürü Ahmet Zeki Kaya, tesisle ilgili bir sunum yaptı.

AVRUPA’DA 3,5 YILDA YAPILIRDI..

İlk etapta tesisin faaliyetleri ve bölgeye katkıları ile ilgili hazırlanan videonun gösterimiyle başlayan sunum ardından Kaya’nın konuşmasıyla devam etti.

Kaya, “Uzun yıllar araştırma yapıldı.

Bu tesis Avrupa’da olaydı 3,5 yılda yapılırdı. Çok büyük emek var. Bunu yaptık burada bitmiyor. Bundan sonra işletmemiz lazım. Hepimizin, herkesin, yerel idaresinden vatandaşına kadar bu projeye destek olması lazım. Bu Türkiye’de ilk, Avrupa’da da ilk.. Örnek olarak, Türkiye’de inşallah devam eder.

KAYNAĞINDA AYRIŞTIRMAZSAK, VERİMLİ ÇALIŞMAZ

Biz eğitim programları yapıyoruz, malum pandemiden sokağa çıkma yasağı oluyor malum. Sizleri de sahada görmek isteriz. Haziran ayındaki itibaren ilgili birim müdürleri ve çalışanları sahaya davet edeceğiz. Sistemi iyice görmeleri lazım.

Biz çöpü eğer kaynağında iyi ayrıştıramazsak, dünyanın hiç bir yerinde istediğimiz verimle çalışmaz. Evden başlayacağız, okuldan başlayacağız ki tesisimiz verimli şekilde devam etsin” dedi.

SORULAR...

Daha sonra partiler adına meclis üyeleri söz alarak sorular sordu. CHP Grup Başkanvekili Turgay Şahin, ne kadarlık bir enerji üretileceğini, geri dönüşümde ki atıkları nerede kullanılacağını, çöpler için belediyelerden para alınıp alınmayacağını, nüfus artışı ile çöpün artacağı ve ek kapasite gerekip gerekmediğini sordu.

Bağımsız üye Davut Çakıroğlu ise, Rize, Trabzon illerinden gelecek çöpün kalitesi hakkında araştırma yapılıp yapılmadığını sordu.  Çöp olarak hammaddeyi sağlayan belediyelere geri dönüşüm olup olmayacağını sordu..

AK Partili üye Nusret Onur ise tesisin kapasitesinin 25 yıl olmasından dolayı Trabzon’da 25 yıl sonra çöp sorunu ile mi karşılaşacağını ifade etti.

CHP’li üye Cüneyt Zorlu ise, “Sizin atıklarınız ne kadar. Buradan çevreye zarar var mı yok mu sorumluluğunuz nedir?” Sorusunu sordu.

SİSTEME 10,5 MEGAVAT ENERJİ VERECEK

Genel Müdür Kaya ise bu sorulara özetle şu şekilde yanıt verdi:

12.8 megavat saatimiz var. Dünyada hiç bir tesis 7 bin 500 saatin üzerine çıkması zordur. 12 ay değil de 10,5 ay çalışacak. Geri kalan sürede çöpler stoklanacak.

Biz 12.8 megavata ulaştığında elektrik üreten kısmın tüketimi 1,5 - 2 megavat olacak. Biz sisteme 10,5 megavat net enerji vereceğiz.

DEVLET MEGAVAT BAŞINA ÜCRET VERECEK

Devlet bize ilk 5 yıl yerli ekipman kullandığımızda destek verecek. 10 yıl boyunca megavat başına ücret verecek. En büyük gelir kaynaklarımızdan biri bu. Bu destek olmazsa bu proje asla yapılmaz.

MALZEMEDEN ÜRETİLEN GELİR..

Başka ne gelirlerimiz var? Geri kalan malzemeden ürettiğimiz ve satışından elde ettiğimiz gelir var. Atık, bertaraf, transfer geliri var. Aslında bu gelir değil giderlerine yardımcı olmak.

Bertaraf atık ve transfer gelirini TRABRİKAB ve belediyelerden, enerji gelirini bakanlıktan alıyoruz.

BELEDİYELER NE KADAR KATKI ALACAK?

Ana sözleşmede şöyle der: Ürettiğiniz enerjiden TRABRİKAB 8 ve 10 megavata kadar yüzde 15 pay alacak. 10 ve üzerinden yüzde 20 pay alacak. Ne kadar çok üretirsek belediyelere katkımız olacak.

BANYO KIRILDIĞINDA ÇÖPE ATILMAYACAK

Hepimizin katkısı olması lazım. Ambalaj atığını ayrı, gerisini ayrı. Tehlikeli atık var. Ne evsel ne de ambalaj atığı var. Onları ayrı koyacağız. Banyoyu kırdığımızda bunu çöp konteynırına atmayacağız.

25 YIL SONRA TESİS NE OLACAK?

İdareye 25 yıl sonra çalışır halde teslim edeceğiz 25 yıl sonra ne olacak? Buranın kapasitesi nüfus artışına göre planlandı, hesaplandı. Aslında toplumlar geliştikçe çöp üretimi azalması gerekiyor Nüfus artacak çöp üretimi artacak. 25 yılın sonunda ne olur? Makinelerde revizyon olacak. Bazı şeyleri yenileceğiz. 25 yıl sonra sistem yine çalışacak. Bunun alanını büyütmemiz lazım. Revizyonlarla belki 50 yıl çalışabilecek.

TRABZON VE RİZE’NİN ÇÖPÜ KÖTÜ..

Çöpün analizi yapıldı mı? Tabiki yapıldı. Trabzon ve Rize’nin çöpü Türkiye ortalamasından çok farklı değil. Çok iyi bir çöp değil. Kötü bir çöp. Çöpün içinde ne ararsanız var. Hatta aramadığınız şeyler de var. İçinde element sayısı materyaller az olursa değerli olur. Ne kadar karışık olursa o kadar problem olur.

ÇÖPÜN YÜZDE 65’İ SU

Yaklaşık bizim çöpümüzün yüzde 50’sine yakını organik madde. Yüzde 65’i sudur. Tesiste şu an 700 tonlardan gidiyoruz. 450 - 500 tona yakın su taşıyoruz. Su bertaraf ediyoruz. Organik içeriği fazla, nem içeriği fazla. Konteynıra çöp attığımızda ne olur kapağını kapatalım. Yağmurdan etkilenmeyelim. Hem belediye tonaj parası vermesin hem de biz tesiste o suyu ne yapacağımızı düşünmeyelim.

KAĞIT, PLASTİK VE CAMLAR NE OLUYOR?

Atığın geri kazandırılması. Ambalaj atığı toplanmamışsa çöpün içinde ki kısmı yüzde 5’i geçmiyor. Bu yüzdü 5'lik kısmı ne.yapıyoruz? Kağıtsa, karton fabrikalarına gönderiyoruz. Petse ayrı değerlendirme yapılıyor. Plastikle ayrı, camsa, cam fabrikalarına gönderiliyor.

TESİSİN ÇÖPÜ NE OLACAK?

Bu tesisin çöpü ne olacak? Çöpü bertaraf ediyoruz ama geriye bir şeyler kalması lazım. Yüzde 50’si organik madde.

Aslında organik maddenin tamamı su. Bu suyla alakalı 375 ton atık su arıtma tesisimiz var. Bu Türkiye’nin en iyi tesisi. Emisyonlarda bakanlık bizi sürekli izliyor. 7 - 8 tane lisans ve onlarca iznimiz var Sürekli denetime tabiyiz. Dolayasıyla bizim dışarıya verebileceğimiz emisyon var. Onda sıkıntı yok. Avrupa standartlarının iyi anlamda çok ötesindeyiz.

Akıttığımız suyu, son teklonolji ile arıtılıyor. Bu suyu arıttıktan sonra tekrar tesiste kullanıyoruz. Doğaya salmayacağız.

YAKMA SONRASI ÇIKAN CÜRÜF

Fayansı kırılıyor atıyor. Onu yakamayız. Yakma sonrası tesisten çıkan cürüf var. O da toplam çöpün yüzde 5’ kadar.

Düzenli depolama tesisimiz var. Kesinlikle sızdırmayan sistem. Onlardan da drenaj boruları ile suyunu alıyoruz.

Buradan da bir miktar tekrar gaz çıkıyor. Onu da alıp elektrik enerjisine çeviriyoruz. Sistemden ne kadar enerji kazandırabiliyorsak onu maksimum seviyede kullanıyoruz.

GÜBRE ÜRETİLEBİLİR Mİ?

Gübre üretememiş. Pil de atılıyor içine. Bu tür tesislerde gübre üretilir diyemeyiz. Bakanlıkta müsade etmiyor. Biz mümkünse organikleri ayrı toplarsak, ki her şey dönüp dolaşıp bireye geliyor. Organik o zaman bizim için değer oluyor. Ayrı topladığında, pazar restoran, ayrı topladığımızda bunda gaz üretip elektrik enerji oluyor geri kalan ideal organik gübre oluyor. Buna biraz zaman ve emek gerekiyor.