Birgün Gazetesinde yayınlanan ‘Türkiye değil garanti bedelleri uçuyor’ başlıklı haberde, dolar kurundaki artışların köprü, otoyol ve tünel gibi garanti geçiş bedellerinin uygulandığı projeler bakımından Hazine’ye ağır yük getirdiği ifade ediliyor.

Önceki gün 7,37 TL ile tarihi rekorunu kıran dolar/TL kurundaki fiyat hareketliliğinin bitmediğine dikkat çekilen haberde, uzmanların da hareketliliğin yukarı yönlü olduğuna dair açıklamalarına yer veriliyor:

“Öte yandan uzmanlar dolar kurunda yönünün yukarı olduğunu ifade ediyor. Ancak bu durum yüzünden halkın tedirginliği artıyor olsa da iktidar çevresinde kümelenmiş sermaye çevreleri avcunu kaşıyor. Zira son yıllarda kamu özel işbirliği (KÖİ) adı altında yap-işlet-devlet usulüyle yapılan projelerin garanti bedellerinin hemen hepsi dolara endeksli. Üstelik Hazine de salgınla beraber vermeye başladığı rekor seviyede bütçe açığını döviz ve altın cinsinden aldığı iç borçlarla finanse etti. Başka bir ifadeyle dolar, avro, altın her 1 kuruş yükseldiğinde halkın parasıyla finanse edilen hazinenin borç yükü artıyor, garantili projelerin müteahhitleri ve hazineye borç veren sermaye çevreleri zenginleşiyor. Dolar garantili projelerde ise özellikle Osmangazi ve Yavuz Sultan Selim (3. Köprü) dikkat çekiyor.”

Garanti Geçiş Bedelleri

“Dünya’nın en uzun köprüsü olarak tanıtılan Osmangazi Köprüsü’nü Nurol, Özaltın, Makyol, Astaldi, Yüksel ve Göçay Grubu’nun ortak olduğu Otoyol AŞ tarafından işletiliyor. Köprü yap-işlet-devret usulüyle 22 yıl boyunca bu şirket tarafından işletilecek. Karşılığında ise şirkete araç başına 35 dolar artı KDV bedelle yıllık 14 milyon 600 bin adet araç geçiş garantisi bulunuyor. Buna karşılık otomobiller için köprüden geçiş bedeli 117,9 TL ile garanti bedelinin altında.”

Yap-İşlet-Devret Modeliyle Hazine 75 Milyar Dolar Taahhüt Altına Girdi

“Konuya ilişkin çalışmalarıyla bilinen finans uzmanı Kerim Rota’ya garanti bedellerinin kur artışından ne kadar etkileneceğini sorduk. Rota’ya göre yıllara yaygın şekilde Hazine, yap-işlet-devret modeli nedeniyle 75 milyar dolarlık taahhüdün altına girmiş durumda. Rota’nın ifadeleri şu şekilde; “KOİ projeleri ile tüm Türkiye Cumhuriyeti tarihi boyunca oluşan kamu dış borcunun 1,5 katı kadar döviz taahhüdüne girilmiş durumda. Bu taahhütlerin çok önemli kısmı da 2010- 2013 yılları arasında gerçekleşti. Döviz kurunun yüzde 5 kadar artması halinde yaklaşık 35 milyar lira ek maliyet oluşacak. Bu sözleşmelerin çoğu yıllar önce yapıldı ve garanti bedelleri o günden bugüne lira bazında katlandı. Türkiye de kişi başı milli gelir 12 bin dolar iken ve ileride 25 bin dolara çıkacağı projeksiyonları ile ihale edilen projeler, bugün geldiğimiz noktada kişi başı 8 bin dolar milli gelire sahip bir ekonomiye ağır yük yüklemekte.”

Haberin tamamına ulaşmak için:

https://www.birgun.net/haber/turkiye-degil-garanti-bedelleri-ucuyor-311174